Ben je ZZP’er of freelancer? Dan zal je inmiddels vast wel op de hoogte zijn dat de VAR-verklaring per 1 mei 2016 definitief is afgeschaft. In plaats daarvan kan je tegenwoordig met modelovereenkomsten werken. Met deze modelovereenkomsten kunnen zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer aan de Belastingdienst aantonen dat er geen sprake is van een dienstverband. Het was de bedoeling dat deze nieuwe regeling meer zekerheid zou bieden, alleen heeft het geleid tot veel kritiek vanuit ZZP’ers, opdrachtgevers en belangenorganisaties. Bovendien heerst er ook meer onzekerheid en durven opdrachtgevers minder snel met ZZP’ers samen te werken uit angst voor naheffingen. Wat is de huidige stand van zaken? Wanneer is een modelovereenkomst nu wel of niet verplicht? Op basis waarvan beoordeeld de Belastingdienst of er sprake is van een dienstbetrekking? Lees snel verder voor alle antwoorden.

Belangrijk: Wet DBA uitgesteld tot 1 januari 2018

De invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties is uitgesteld tot 1 januari  2018. Vóór die tijd zal de Belastingdienst dus nog niet actief gaan controleren of er bij het uitvoeren van een opdracht tussen opdrachtgever-en nemer sprake is geweest van een dienstverband. Omdat de wetswijziging tot zoveel kritiek en onzekerheid heeft geleid is besloten om de invoering nog even uit te stellen. Hiermee wilt de overheid aan opdrachtgevers- en nemers de kans bieden om alles op orde te brengen. Tot die tijd hoef je je dus nog geen zorgen te maken over naheffing of boetes.

Modelovereenkomst ZZP: wat is het doel van de overeenkomst?

Het doel van de modelovereenkomst is om op voorhand zekerheid te bieden aan beiden partijen dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Als je werkt met een goedgekeurde modelovereenkomst, is er geen sprake van loondienst en hoeft de opdrachtgever geen loonheffingen in te houden. Twijfel je dus voor een opdracht of dit gezien kan worden als loondienst? Zorg dan altijd voor een modelovereenkomst die door de Belastingdienst is goedgekeurd. In de tijd van de VAR-verklaring lag de verantwoordelijkheid alleen bij de ZZP’er. Tegenwoordig zijn zowel opdrachtgever-als nemer aansprakelijk als de Belastingdienst bij het controleren van de aangifte loonbelasting toch een dienstverband constateert.

Ben ik altijd verplicht om een modelovereenkomst op te stellen?

Nee, dit is niet verplicht. Alleen kan het dan wel voorkomen dat de belastingdienst achteraf alsnog een dienstbetrekking vaststelt en zowel opdrachtgever als ZZP’er een boete in de bus krijgen. De belangrijkste vraag om jezelf te stellen is of in jouw geval een modelovereenkomst wel nodig is?

Als je alleen opdrachten voor particulieren uitvoert hoeft je geen modelovereenkomst te hebben

In sommige gevallen is het eigenlijk zo klaar als een klontje dat je geen modelovereenkomst hoeft te hebben. Verricht je alleen opdrachten voor particulieren? Nee, dan hoef je geen modelovereenkomst te hebben. Maar ook als je wel alleen opdrachten voor ondernemers uitvoert, betekent het niet automatisch dat je een modelovereenkomst hoeft te hebben. Vooral in situaties waarbij het meteen al duidelijk is dat je niet op basis van een arbeidsovereenkomst werkt.

In de volgende situaties zal je ook geen modelovereenkomst nodig hebben zelfs als je wél opdrachten voor ondernemers uitvoert

Stel je voor een bakker constateert dat hij een lekkage heeft aan het dak van z’n bakkerij. Hij huurt een loodgieter in om de oorzaak van de lekkage te achterhalen. De loodgieter is een halve dag bezig en is voor 13.00 uur in de middag weer weg. Is er dan sprake van een arbeidsovereenkomst? Nee, in dit geval is er overduidelijk geen sprake van een dienstbetrekking. Een modelovereenkomst is dan niet nodig. Een ander voorbeeld: de CV ketel op een advocatenkantoor is stuk en men huurt een ZZP’er in om deze te repareren. Deze is een paar uurtjes bezig en vertrekt weer. Ook dan is er overduidelijk geen sprake van een dienstbetrekking.

Wanneer dan wel?

Het wordt al anders als je drie dagen per week een vaste klus hebt bij dezelfde opdrachtgever/ bedrijf. In dat geval zal de Belastingdienst al beter gaan controleren hoe de verhoudingen liggen. Heb je bijvoorbeeld jarenlang bij hetzelfde bedrijf in loondienst gewerkt en ga je daarna bij hetzelfde bedrijf werken als freelancer? Ook dan zal de Belastingdienst kijken of er sprake is van een dienstbetrekking.

Op basis van welke factoren bepaald de Belastingdienst of er sprake is van een dienstbetrekking?

Om vast te stellen of wel of geen sprake is van een dienstverband zal de belastingdienst letten op 3 factoren:

Wordt er loon betaald? In de meeste gevallen is dit natuurlijk het geval.

Is er sprake van werkgeversgezag? Over het algemeen is er sprake van een beetje gezag. Je maakt bijvoorbeeld afspraken over wanneer een bepaald project af moet zijn of een deadline voor de oplevering. Dit is nog geen werkgeversgezag. Kijkt de opdrachtgever intensief over je schouder mee? Ben je verplicht bedrijfskleding te dragen of gebruik te maken van bedrijfsmiddelen? Dan gaat het alweer een stukje verder. Je maakt in dat geval niet alleen afspraken over het resultaat, maar ook over de manier waarop het moet plaatsvinden.

Is er een verplichting tot persoonlijk verrichten van arbeid? Stel je bent ziek of gaat met vakantie. Mag je dan vervanging zoeken of mag je je niet zonder overleg met de opdrachtgever laten vervangen?

Is het antwoord op deze drie vragen ‘ja’ dan is er sprake van een dienstbetrekking. Heb je bij 1 of meer vragen ‘nee’ geantwoord dan is er geen sprake van een dienstbetrekking. Nogmaals in de meeste gevallen ontvangt de ZZP’er gewoon loon en zijn met name de andere 2 vragen van belang.

Hoe kom ik aan een modelovereenkomst?

Heb je vastgesteld dat je een modelovereenkomst nodig hebt? Of twijfel je en wil je gewoon voor de zekerheid een modelovereenkomst ZZP hebben? De belastingdienst moet alle modelovereenkomsten goedkeuren. Je kan gratis goedgekeurde modelovereenkomsten vinden op de website van de Belastingdienst. De Belastingdienst maakt onderscheid tussen  algemene modelovereenkomsten, individuele modelovereenkomsten en overeenkomsten voor branches en beroepsgroepen.

Zelf een modelovereenkomst ZZP op maat laten maken?

Het is belangrijk dat je een modelovereenkomst hebt die geschikt is voor je onderneming. Niet alle modelovereenkomsten van de Belastingdienst zullen even goed aansluiten. Je kan er samen met een opdrachtgever voor kiezen om zelf een overeenkomst op te stellen en ter goedkeuring voor te leggen aan de Belastingdienst. Het duurt maximaal zes weken voor de Belastingdienst een overeenkomst goedkeurt. Daarna kan je de overeenkomst voor vijf jaar lang gebruiken. Wil je zeker weten dat je sterk staat tegenover de Belastingdienst en je overeenkomst wordt goedgekeurd? Dan kan je er voor kiezen om een overeenkomst op maat te laten maken of controleren door jurist.